5 maja 1819 roku w Ubielu koło Mińska na terenie dzisiejszej Białorusi urodził się Stanisław Moniuszko, jeden z najwybitniejszych polskich kompozytorów w całej naszej historii. Jego wielkie dzieła sytuowane są w okresie polskiego romantyzmu i chyba nie ma Polaka, który nie potrafiłby podać choćby jednego tytułu - "Halka", "Straszny dwór", "Flis" czy tak słynne pieśni jak "Prząśniczka", "Krakowiaczek" lub "Trzech budrysów".
Jedynym powodem, dla którego opery naszego kompozytora nie są tak często inscenizowane na największych scenach operowych świata, jest ich prawdziwie narodowy charakter i treści osadzone w naszej kulturze i historii, pełne elementów polskiego folkloru.
Mawiał podobno: Ja nic nowego nie tworzę; wędruję po polskich ziemiach, jestem natchniony duchem polskich pieśni ludowych i z nich mimo woli przelewam natchnienie do wszystkich moich dzieł. Stał się twórcą-symbolem, chociaż – paradoksalnie – jego rozległa twórczość nie jest zbyt dobrze znana. Na stale w repertuarach muzycznych i teatralnych zagościły tylko dwie skomponowanego przez niego opery i kilka pieśni.
Do historii Stanisław Moniuszko przeszedł jako „ojciec polskiej opery narodowej”, a także czołowy przedstawiciel gatunku pieśni w muzyce polskiej. Śpiewniki domowe jego autorstwa obejmują ponad dwieście pieśni (wśród nich najpopularniejsza jest Prząśniczka), stanowiąc wartościowy kontrapunkt do romantycznej twórczości pieśniowej Franciszka Schuberta i Roberta Schumanna. Stanisław Moniuszko zmarł na atak serca 4 czerwca 1872 roku w Warszawie, pochowany jest na Cmentarzu Powązkowskim. W Ubielu w latach 80. XX wieku powstało muzeum jego imienia, a spuścizna w większości zgromadzona została w Archiwum Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego, którego był współzałożycielem.
Urodził się w 1819 roku w Ubielu na terenie dzisiejszej Białorusi. Edukację muzyczną rozpoczął w dzieciństwie pod okiem matki, a kontynuował po przeniesieniu się rodziny do Mińska u Dominika Dziewanowskiego, a potem — w Warszawie — u Augusta Freyera. Tuż przed wybuchem powstania listopadowego rodzina wróciła do Ubiela, skąd w 1836 roku Moniuszko pojechał do Berlina, by tam kształcić się u Carla Rungenhagena przy prowadzonej przez niego Singakademie.
Po ukończeniu studiów w 1840 roku wrócił do kraju. Ożenił się z poznaną kilka lat wcześniej Aleksandrą Müllerówną, z którą zamieszkał w Wilnie, gdzie zarabiał na życie, pracując jako organista w kościele św. Jana. Jednocześnie podejmował się działań artystycznych mających na celu animację życia muzycznego Wilna. Organizował m.in. w prywatnych salonach wykonania swoich oper i operetek. W 1847 roku pod wpływem znajomości z Włodzimierzem Wolskim, przedstawicielem warszawskiego środowiska literackiego, napisał dwuaktową operę Halka. Podobnie jak wcześniejsze dzieła, zaprezentował Halkę w wersji koncertowej w Wilnie. Rozgłos zyskała jednak tylko lokalny. Nawiązane wcześniej kontakty z przedstawicielami warszawskiego mieszczaństwa i arystokracji, m.in. z Józefem Sikorskim, redaktorem naczelnym pisma „Ruch Muzyczny”, jak i dyrektorem teatrów rządowych, gen. Ignacym Abramowiczem, przyniosły niebawem istotną zmianę w jego życiu i karierze.
Przełom nastąpił w 1858 roku, kiedy to odbyła się premiera nowej, czteroaktowej wersji Halki, po której Moniuszko otrzymał nominację od dyrektora teatrów rządowych na stanowisko dyrygenta oper polskich w warszawskim Teatrze Wielkim. Od tej pory co roku dawał Moniuszko nowe premiery swoich dzieł. Na koniec 1858 roku przygotował Flisa, w 1860 dał Hrabinę, w 1861 — Verbum nobile. Coraz bardziej gęstniejąca atmosfera przed wybuchem powstania styczniowego w Warszawie opóźniła premierę kolejnej opery. Pierwszy raz wystawiono ją dopiero w 1865 roku. Był to Straszny dwór, uznawany obok Halki za najwybitniejsze dzieło Moniuszki. Do końca życia ukończył jeszcze Moniuszko Parię i Beatę, kilka projektów scenicznych pozostało niedoprowadzonych do końca.
Po przeniesieniu się na stałe do Warszawy Moniuszko rozpoczął również pracę w nowo założonym wówczas Instytucie Muzycznym, gdzie wykładał harmonię i kontrapunkt. Wraz z liczną rodziną (doczekał się dziesięciorga dzieci) mieszkał w okolicach Teatru Wielkiego — dziś przy ul. Mazowieckiej i na Starym Mieście widnieją tablice poświęcone jego pamięci.
Do historii Stanisław Moniuszko przeszedł jako „ojciec polskiej opery narodowej”, a także czołowy przedstawiciel gatunku pieśni w muzyce polskiej. Śpiewniki domowe jego autorstwa obejmują ponad dwieście pieśni (wśród nich najpopularniejsza jest Prząśniczka), stanowiąc wartościowy kontrapunkt do romantycznej twórczości pieśniowej Franciszka Schuberta i Roberta Schumanna. Stanisław Moniuszko zmarł na atak serca 4 czerwca 1872 roku w Warszawie, pochowany jest na Cmentarzu Powązkowskim. W Ubielu w latach 80. XX wieku powstało muzeum jego imienia, a spuścizna w większości zgromadzona została w Archiwum Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego, którego był współzałożycielem.
Moniuszko pozostaje jednak prawie nieznany jako twórca muzyki kameralnej, baletowej, utworów fortepianowych i organowych.
STANISŁAW MONIUSZKO W DZIALE HISTORIA-KULTURA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
Projekt w 2023 roku dofinansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2023
Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
